No Exceptions - IO, królowa monad
Czasem słyszy się opinie, że programowanie funkcyjne jest bez sensu, ponieważ czyste funkcje (ang. pure functions) nie pozwalają na pisanie efektów ubocznych. A przecież każdy działający program potrzebuje efektów ubocznych. Dla wyjaśnienia efektem ubocznym jest:
- Komunikacja ze światem zewnętrznym, zarówno odczyt jak i zapis
- Komunikacja między wątkami
- Zmienny stan (ang. mutable state) i zmienne kolekcje (ang. mutable collections)
Wszystkich tych rzeczy można używać w czystofunkcyjnych językach programowania, takich jak Haskell. Trzeba tylko je opakować w odpowiednią monadę. Najczęściej monadą to jest IO. Co ciekawe monada IO powstała przypadkiem, ponieważ twórcy języka Haskell chcieli stworzyć język programowania, który maksymalnie odracza w czasie wykonywanie obliczeń. Jednak przeszkodą były właśnie operacje wejścia/wyjścia (ang. input/output) Rozwiązaniem było użycie monady jako kontekstu do obliczeń. Stąd też nazwa monady IO (ang. input/output).
W Scali, dzięki bibliotekom, mamy do wyboru kilka implementacji monady IO:
-
scalaz.effect.IO- pierwotnie należąca do rdzenia biblioteki Scalaz -
scalaz.ioeffect.IO- znajdująca się także poza rdzeniem biblioteki Scalaz -
zio.IO- pochodząca z biblioteki ZIO
scalaz.effect.IO
Monada scalaz.effect.IO pierwotnie należała do scalaz-core, ale obecnie jest przeniesiona do biblioteki scalaz-effect. Posiada jeden parametr generyczny określający zwracany typ.
Logika programu linkchecker pisana przy wykorzystaniu scalaz.effect.IO wygląda następująco:
object IOState {
def fromDomain(implicit d: Domain): IOState = new IOState(UrlsWithThrowableList.fromDomain)
def run(state: IOState): IO[ValidationAPIState] =
if (state.isEmptyNextInternalUrls) IO.apply(state) else state.nextMonad.flatMap(run)
private def sequence(set: Set[IO[SourcePageValidation]]): IO[SourcePageValidationSet] =
set
.foldLeft(IO.apply(Set.empty[SourcePageValidation])) { (b, a) =>
for {
bb <- b
aa <- a
} yield bb + aa
}
}
class IOState(data: UrlsWithThrowableList)(implicit d: Domain) extends ValidationAPIState(data) {
override type NextState = IOState
def nextState(data: UrlsWithThrowableList): IOState = new IOState(data)
def nextMonad: IO[IOState] = {
val set: Set[IO[SourcePageValidation]] = data.nextUrls
.map(SourcePageIOFromInternalUrl.apply)
val monad: IO[SourcePageValidationSet] = IOState.sequence(set)
monad.map(newState)
}
}
Niestety nie znalazłem jak w łatwy sposób trawersować typ C[IO[_]] na IO[C[_]], dlatego napisałem to samodzielnie za pomocą [for comprehension].
object IOApp extends SafeApp {
private val domain = "https://www.writeonly.pl"
override def run(args: ImmutableArray[String]): IO[Unit] = applyIO().map(_.showResult())
def apply(): ValidationAPIState = applyIO().unsafePerformIO()
def applyIO(): IO[ValidationAPIState] = IOState.fromDomain(new Domain(domain)) |> IOState.run
}
Biblioteka dostarcza także cechę SafeApp której można przekazać sterowanie. Dzięki czemu nie trzeba wypakowywać najbardziej zewnętrzne monady za pomocą metody unsafePerformIO. Tutaj jednak nie skorzystałem z tej opcji.
Aktualnie monada scalaz.effect.IO jest tylko ciekawostką historyczną ponieważ została zdeprecjonowane i zastąpiona przez monadę scalaz.ioeffect.IO.
scalaz.ioeffect.IO - Monada IO po raz drugi
Monada scalaz.ioeffect.IO jest ulepszoną wersję monady scalaz.effect.IO i posiada dwa typy generyczne. Lewy na wartość niepoprawną, prawy na wartość poprawną.
Logika programu linkcheckera nie zmienia się za wiele po zmianie wersji monady IO:
object IO2State {
def fromDomain(implicit d: Domain): IO2State = new IO2State(UrlsWithThrowableList.fromDomain)
def run(state: IO2State): ParallelStateIO2 =
if (state.isEmptyNextInternalUrls) IO.now(state) else state.nextMonad.flatMap(run)
private def sequence(set: Set[IO[Throwable, SourcePageValidation]]): IO[Throwable, SourcePageValidationSet] =
set.foldLeft(IO.point[Throwable, SourcePageValidationSet](Set.empty)) {
(b: IO[Throwable, SourcePageValidationSet], a: IO[Throwable, SourcePageValidation]) =>
b.flatMap(bb => a.map(aa => bb + aa))
}
}
class IO2State(data: UrlsWithThrowableList)(implicit d: Domain) extends ValidationAPIState(data) {
override type NextState = IO2State
def nextState(data: UrlsWithThrowableList): IO2State = new IO2State(data)
def nextMonad: IO[Throwable, IO2State] = {
val set: Set[IO[Throwable, SourcePageValidation]] = data.nextUrls
.map(SourcePageIO2FromInternalUrl.apply)
val monad: IO[Throwable, SourcePageValidationSet] = IO2State.sequence(set)
monad.map(newState)
}
}
Dla tej wersji monady IO także nie znalazłem prostej metody trawersowania, więc napisałem ją za pomocą metod flatMap i map.
scalaz.ioeffect.Task - Task po raz drugi
W bibliotece scalaz-ioeffect monada Task jest tylko aliasem do monady IO:
type Task[A] = IO[Throwable, A]
Ponieważ w większości przypadków chcemy obsługiwać wszystkie rodzaje błędów jest to bardzo użyteczny alias.
Logika programu linkcheckera nie zmienia się za wiele po przepisaniu kodu z monady IO na monadę Task:
object Task2State {
def fromDomain(implicit d: Domain): Task2State = new Task2State(UrlsWithThrowableList.fromDomain)
def run(state: Task2State): ParallelStateTask2 =
if (state.isEmptyNextInternalUrls) Task.now(state) else state.nextMonad.flatMap(run)
private def sequence(set: Set[Task[SourcePageValidation]]): Task[SourcePageValidationSet] =
set.foldLeft(Task.point[SourcePageValidationSet](Set.empty)) { (b: Task[SourcePageValidationSet], a: Task[SourcePageValidation]) =>
b.flatMap(bb => a.map(aa => bb + aa))
}
}
class Task2State(data: UrlsWithThrowableList)(implicit d: Domain) extends ValidationAPIState(data) {
override type NextState = Task2State
def nextState(data: UrlsWithThrowableList): Task2State = new Task2State(data)
def nextMonad: Task[Task2State] = {
val set: Set[Task[SourcePageValidation]] = data.nextUrls
.map(SourcePageIO2FromInternalUrl.apply)
val monad: Task[SourcePageValidationSet] = Task2State.sequence(set)
monad.map(newState)
}
}
zio.IO - IO po raz trzeci
Monada IO z biblioteki ` scalaz-ioeffect` także została zdeprecjonowana.
Czemu powstała kolejna biblioteka? Dla wielu osób programowanie czysto funkcyjne z biblioteką scalaz było odpychające z powodu ogromnej ilości typów proponowanych przez tą bibliotekę (Option, Maybe, Either, Disjunction, Validation). Jest to spowodowane tym, że biblioteka scalaz jest próbą przeniesienia full typowania z języka Haskell.
Dla kontrastu biblioteka zio skupia się na dwóch klasach. Monadzie ZIO oraz klasie ZManaged. I od początku jest ukierunkowana tylko na pisanie czystego kodu bez efektów ubocznych. Jednocześnie cały czas jest kompatybilna z biblioteką scalaz.
Monada IO jest zdefiniowana jako alias dla monady ZIO:
type IO[+E, +A] = ZIO[Any, E, A]
Monada zio.IO w przeciwieństwie do swoich poprzedników wreszcie posiada metodę traverse, dzięki czemu logika programu linkchecker wymaga mniej kodu:
object IO3State {
def fromDomain(implicit d: Domain): IO3State = new IO3State(UrlsWithThrowableList.fromDomain)
@SuppressWarnings(Array("org.wartremover.warts.Any"))
def run(state: IO3State): ParallelStateIO3 =
if (state.isEmptyNextInternalUrls) IO.effect(state) else state.nextMonad.flatMap(run)
private def sequence(set: Set[IO[Throwable, SourcePageValidation]]): IO[Throwable, SourcePageValidationSet] =
IO.traverse(set)(identity)
.map(_.toSet)
}
class IO3State(data: UrlsWithThrowableList)(implicit d: Domain) extends ValidationAPIState(data) {
override type NextState = IO3State
def nextState(data: UrlsWithThrowableList): IO3State = new IO3State(data)
def nextMonad: IO[Throwable, IO3State] = {
val set: Set[IO[Throwable, SourcePageValidation]] = data.nextUrls
.map(SourcePageIO3FromInternalUrl.apply)
val monad: IO[Throwable, SourcePageValidationSet] = IO3State.sequence(set)
monad.map(newState)
}
}
zio.Task - Task po raz trzeci
Kolejny raz monadzie IO towarzyszy monada Task:
type Task[+A] = ZIO[Any, Throwable, A]
I kolejny raz logika [linkchekera] nie zmienia się za wiele po przepisaniu kodu z monady IO na monadę Task:
object Task3State {
def fromDomain(implicit d: Domain): Task3State = new Task3State(UrlsWithThrowableList.fromDomain)
@SuppressWarnings(Array("org.wartremover.warts.Any"))
def run(state: Task3State): ParallelStateTask3 =
if (state.isEmptyNextInternalUrls) IO.effect(state) else state.nextMonad.flatMap(run)
private def sequence(set: Set[Task[SourcePageValidation]]): Task[SourcePageValidationSet] =
Task
.traverse(set)(identity)
.map(_.toSet)
}
class Task3State(data: UrlsWithThrowableList)(implicit d: Domain) extends ValidationAPIState(data) {
override type NextState = Task3State
def nextState(data: UrlsWithThrowableList): Task3State = new Task3State(data)
def nextMonad: Task[Task3State] = {
val set: Set[Task[SourcePageValidation]] = data.nextUrls
.map(SourcePageTask3FromInternalUrl.apply)
val monad: Task[SourcePageValidationSet] = Task3State.sequence(set)
monad.map(newState)
}
}
zio.UIO i reszta
Istnieje także więcej aliasów dla monady ZIO. Z czego chwilowo najbardziej użytecznym jest dla mnie UIO:
type UIO[+A] = ZIO[Any, Nothing, A]
Wynika to z tego, że i tak w linkcheckerze wszystkie błędy obsługiwałem samodzielnie oraz niemożliwe było żeby linkchecker zwrócił odpowiedź błędną.
Podsumowanie
Chociaż Scala nie była do tego zaprojektowana jako język programowania, czyste programowanie bez wyjątków jest możliwe za jej pomocą. Wymaga to jednak dużo samozaparcia i jest trudniejsze niż w językach od początku zaprojektowanych w tym celu jak Haskell czy Eta.
Kod jest oczywiście dostępny na Githubie.
Zostaw komentarz