5 języków programowania, które warto znać będąc już programistą

10 minut(y)

Jakiś czas temu na https://4programmers.net pojawiło się stwierdzenie:

Ostatnio oglądałem wypowiedź twórcy języka C++, gdzie Bjarne Stroustrup powiedział, że zna ponad 20 języków programowania w przynajmniej podstawowym stopniu, dodał, że dobry programista powinien znać bardzo dobrze przynajmniej 5 języków, aby potrafił spojrzeć na problem z różnych perspektyw. Jaką piątkę wy byście wybrali, w jakiej kolejności i dlaczego?

Przygotowałem listę 5 języków programowania, które warto znać, będąc już programistą. Jeśli jeszcze nie jesteś programistą, spójrz na cztery inne artykuły, które opisują jaki język programowania warto poznać na początek:

Języki programowania do listy wybierałem według zasady, że większość programistów zna języki OOP. Więc lista zawiera tylko języki nie będące OOP, ale jednak zawierające polimorfizm.

Haskell, język bez mutowalności

I to wcale nie dlatego że nie ma mutowalności, czyli zmiennego stanu. Tylko dlatego, że jest:

Lazy. Haskell jest leniwie ewaluowany. Jest to dość niestandardowe zachowanie i dobrze znać co najmniej jeden język, który domyślnie jest leniwy, żeby zobaczyć jakie powoduje to zalety jak i problemy.
Fulltyped. W Haskellu typowanie jest o wiele silniejsze niż Javie czy C++. Niektórzy mówią, że to zaleta. Inni, że to wada.
To język z polimorfizmem bez OOP. Dokładniej jest to polimorfizm ad hoc. Większość topowych języków programowania, jeśli ma polimorfizm to jest to polimorfizm związany z OOP. Warto wiedzieć, że istnieje alternatywa.
Programowanie reaktywne. Mówi się, że programowanie reaktywne jest trudne. Ale w Haskellu jest naturalne. Ponieważ większość konstrukcji reaktywnych jak Mono ze Springa to tak naprawdę uproszczona monada IO.

Prosty LISP a dokładniej Scheme

Haskell ma opinię języka skomplikowanego. Głownie przez monady, które umożliwiają zapis operacji imperatywnych w języku deklaratywnym. Przez to opinię trudnych mają wszystkie języki funkcyjne. Dlatego warto poznać Scheme, żeby poznać minimalistyczny język funkcyjny. Ogólnie jest to jeden z najbardziej minimalistycznych języków programowania, Dlatego bardzo łatwo można napisać swój własny interpreter Scheme. Jest to myśl przewodnia książki Struktura i interpretacja programów komputerowych. Implementacja własnego interpretera Scheme jest także myślą przewodnią wielu kursów programowania jak np. Write Scheme in 48 h.

Jednak to, że rdzeń Scheme jest mały, nie znaczy, że biblioteka jest mała. Istnieje przenośna biblioteka standardowa Scheme niezależna od implementacji.

Inną z ciekawych rzeczy istniejącą w Scheme są makra higieniczne, które pozwalają dodawać nowe konstrukcje programistyczne.

Jeśli jednak ktoś chciałby implementację Scheme z dużą biblioteką standardową to polecam Racket.

Racket, Scheme na sterydach

Ludzie nie są zgodni czy Racket jest kolejną implementacją Scheme, czy już osobnym językiem programowania z powodu dużej ilości rozszerzeń.

Racket posiada też dużą ilość bibliotek oraz możliwość pisania frontów do kompilatora Racket. Dzięki temu udało się stworzyć osobny język Typed Racket.

Największą wadą Racketa jest to, że jest to język programowania dla naukowców i w ogóle nie da się w nim znaleźć pracy dla normalnego programisty. Problemu tego nie posiada Clojure.

Clojure, Lisp na JVM

Prawdopodobnie najpopularniejszy dialekt Lispa w Polsce, a może nawet w Europie (patrząc po ofertach pracy). Jego ogromną zaletą jest to, że działa na JVM i dobrze integruje się z klasami Javowymi. Przez co jest prawdopodobnie najbardziej klasycznie obiektowym dialektem języka Lisp. Inne dialekty Lispa także posiadają polimorfizm i możliwość programowania obiektowego, ale zwykle w niestandardowy sposób.

Jeśli chcesz programować zawodowo w Lispie, ucz się Clojure.

Niskopoziomowy Rust

Niskopoziomowy język programowania, który chce zastąpić C++.

Jak na niego patrzę to widze uproszczonego Haskella, ponieważ rustowe Traity są bardzo podobne do haskellowcyh Klas Typów. Rust posiada także makra higieniczne (podobnie jak Scheme), jednak umożliwiające typowanie.

Dla mnie ten język to fenomen. Nie stoi za nim żadna wielka korporacja, a momentalnie wbił się do 20 najpopularniejszych języków programowania według indeksu Tiobe. Jest w nim także praca dla programistów.

Idris z typami zależnymi

Poprawiony Haskell z typami zależnymi. Jeszcze nie wiem co to typy zależne i czemu to potrzebuję. Niby wiem, że Typy zależne są potrzebne do dowodzenia poprawności programu, ale nie wiem, co z tego wynika.

W przeciwieństwie do innych języków z typami zależnymi, jak Agda czy Coq, Idris jest zaprojektowany jako język ogólnego przeznaczenia, a nie tylko do dowodzenia twierdzeń.

Jego największą wadą jest to, że to nisza niszy. Jest rozwijany przez jednego człowieka.

Z drugiej strony im popularniejszy jest Idris tym bardziej prawdopodobne, że eksperymentalne funkcjonalności tego języka zostaną zaimplementowane także w Haskellu.

Inny język programowania

Zostało jedno wolne miejsce, które jednak nie wiem, na co przeznaczyć.

PureScript, gorliwie ewaluaowany Haskell dedykowany do pisania frontu.

Odrzuciłem z listy, ponieważ to tylko minimalnie poprawiony Haskell. (Zresztą większość tych poprawek Haskell 8 także już zawiera) Oraz dlatego że wszystkie powyższe języki są też kompilowane do weba. Większość jest kompilowana do JavaScriptu, Rust do WebAssembly.

OCaml, pierwszy obiektowo funkcyjny język programowania

OCaml to obiektowy potomek Meta Language i Standard ML. Standard ML jest uważany za ostatniego wspólnego przodka Haskella i OCamla. Jakiś czas temu został przeportowany do nowych środowisk jako nowe języki F# i ReasonML.

Odrzuciłem go z listy, ponieważ nie uczy niczego nowego w stosunku do wymienionych powyżej języków programowania.

Ma gorszy system typów niż Haskell.
Jest mniej niskopoziomowy niż Rust.
Ma trudniejszą składnię niż Typed Racket.

W dodatku posiada klasyczny polimorfizm obiektowy, co mnie trochę odrzuca.

Scala, czyli skrzyżowanie Javy i OCamla.

Tak właśnie z OCamlem. Przez lata nie było tego widać, ale teraz gdy Scala 3 posiada znaczące wcięcia widać to jak na dłoni. Nie jest to język idealny. W zasadzie, jeśli chodzi o czystość składni, jest nawet gorszy niż OCaml, ale ma jedną dużą zaletę.

Można w nim pisać Klasy Typów
Można w nim zarabiać.

I tak dochodzimy do ostatniego proponowanego przeze mnie języka.

Język, w którym można zarabiać.

Powyższe języki mają dużo wad, z czego największą jest mała ilość pracy w nich. Dlatego piąte miejsce zostawiam dla języka z klasycznym obiektowym polimorfizmem, w którym można pracować i zarabiać. Te klasyczne OOP języki programowania także cały czas się rozwijają. I także trzeba się ich cały czas uczyć. Jeśli ktoś tego zaniedba, to często po latach okazuje się, że pracuje w języku, którego już nie zna.

Podsumowanie

Mój plan nauki języków to:

Haskell i dokończyć eso-assembler WebAssembly do języków ezoterycznych.
Scheme i napisać kompilator eso C do języków ezoterycznych.
Rust i przepisać interpretery języków ezoterycznych.
Idris, jeszcze nie wiem, do czego mi to potrzebne, ale jak się dowiem, to powiem o tym wszystkim.
Scala 3 i dostać w niej pracę. Może reaktywuję swojego toola do formatowania jsona?